Tekeli, EvrimDemir, Müslüm2024-09-192024-09-1920212667-5617https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/517761https://hdl.handle.net/20.500.12483/16560Kale Eteği Nekropolü, Şanlıurfa İli, Eyyubiye İlçesi, Yakubiye Mahallesi Haleplibahçe Mevkiinde yer\ralmaktadır. 11.680 metrekarelik bir alana sahip olan bu nekropol, yan yana yerleştirilmiş kaya mezar odalarına\rsahiptir. Bu bölgede yapılan kazıların ilk sezonu 2014 yılında, ikinci sezonu ise Ağustos 2015'te\rgerçekleştirilmiştir. Kale Eteği yamacının doğu ve batısında inşa edilmiş, M.S. II-VI. yüzyılları arası döneme\r(Geç Roma-Erken Bizans) tarihlendirilen toplam 76 adet kaya mezar odası iki sezonda ortaya çıkarılmıştır. Buçalışmanın amacı, 2018 yılında Şanlıurfa Müze Müdürlüğü tarafından kazı ve temizlik çalışmalarının\rgerçekleştirildiği Kale Eteği Nekropolü M33 freskli mezar odasının batı kısmından ele geçirilen 3 bireyin\rkafatasındaki trepanasyon bulgusunu incelemektir. Trepanasyon veya baş delgi ameliyatı, tarihte bilinen en\reski cerrahi uygulamalardan birisidir. Trepanasyon, canlı bireylerde beyne, beyin zarlarına ve kan damarlarına\rzarar vermeden kafatasından parçaların çıkarılması işlemidir. Trepanasyon sadece yaşayan bireylere değil,\rölmüş birinin kafatasında farklı amaçlar doğrultusunda uygulanan bir operasyondur. Tedavi ve ritüel amaçlı\ryapılan bu operasyon, Anadolu’da hem yaşayan hem de ölü insan kafataslarına Neolitik dönemden Osmanlı\rİmparatorluğu dönemine kadar uygulanmıştır. Geç Paleolitik dönemden itibaren dünyanın hemen hemen her\ryerinde trepanasyon uygulaması görülmektedir. Çeşitli aletler kullanılarak gerçekleştirilen trepanasyon\rişleminde kesme, kazıma, delme ve kanal açma gibi belirli teknikler kullanılmıştır. Çalışma materyalini\roluşturan trepanasyonlu örnekler makroskobik olarak incelenmiş ve radyolojik açıdan değerlendirilmiştir. 1\rgenç erişkin ve 2 orta erişkin iki bireye ait kafatasının farklı kısımlarında delme tekniği uygulanmıştır.\rRadyolojik incelemeler sonucunda, her 3 bireyin kafatasındaki trepanasyon deliği çevresinde iyileşme izine\rrastlanmamıştır. İyileşme izinin olmaması, bu operasyonun bireyler öldükten sonra yapıldığını veya bireylerin\rameliyattan hemen sonra öldüğünü göstermektedir. Kale Eteği Nekropolü’nden elde edilen ve ‘delme’\rtekniğiyle yapılmış trepanasyon bulgusu, Anadolu’da bulunan trepanasyon literatürüne katkı sunmaktadır.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessArticle16518191837517761