Karanlık, SemaAslanyürek, Derviş2024-05-282024-05-282011https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=EEdeQgIdFRxX5NbvVau-AiPlM-DTWUHpFLJhLkW_xnukWPP4ONw1HcczbFJNNRYhhttps://hdl.handle.net/20.500.12483/6040Genel olarak kurak ve yarı kurak bölgelerde görülen tuzluluk, bitkisel verimi düşüren, toprakların tarım dışı kalmasına neden olan önemli bir tarımsal problemdir. Tuzluluk stresinin etkisi bitki türü ve genotiplerinde farklı olabilmekte, hatta farklı gelişme dönemlerinde bitkinin tuz stresine karşı dayanıklılığı değişebilmektedir..Bu tez çalışmasında, Türkiye'de insan ve hayvan beslenmesinde önemli yer tutan beş farklı tahıl cins ve türünün tuz stresine toleransı ve bu toleransta rol oynayan fizyolojik mekanizmalar araştırılmıştır. Farklı tahıl cins ve türlerinin tuz stresine toleransı, bitki kuru madde verimindeki azalma, bitkilerde sodyum (Na), potasyum (K) konsantrasyonları, K/Na ve Ca/Na oranları ile değerlendirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre; farklı tahıl cins ve türlerinin değişik tuz konsantrasyonundaki en yüksek yeşil aksam verimi (60,0 mg bitki-1) yulafta gerçekleşirken, en düşük (31,5 mg bitki-1) çavdarda tespit edilmiştir. İyon konsantrasyonu bakımından ise yeşil aksam Na konsantrasyonlarının yulaf cinsinde diğer cinslere oranla daha yüksek olduğu, tuza toleransta önemli göstergeler olan K/Na ve Ca/Na oranlarının ise yine yulafta daha düşük olduğu saptanmıştır.Farklı tahıl cins ve türlerinin tuz stresi altında fizyolojik mekanizmaları incelenmiş, tuz stresinin dozu arttıkça tüm cinslerde protein içeriğinde azalma gözlenmiştir. Cinsler arasında protein konsantrasyonunda en belirgin azalma çavdarda olmuştur. Tahıl cinslerinin enzim aktiviteleri tuz dozunun artışı ile artış göstermiş olup, en yüksek askorbatperoksidaz enzim aktivitesi çavdarda gözlenirken (644 nmol/min/mg prt.), en yüksek katalaz enzim aktivitesi ise (309 nmol/min/mg prt.) yulafta gözlenmiştir.Salinity stress is a serious problem which limits crop yields especially in arid and semi-arid regions. Effect of salinity stress differs with in the plant species and genotypes as well as growth stage of plants.In this study, salt stress tolerance of 5 different grain genus and species was evaluated and physiological mechanisms of salt tolerance was investigated. Salt stress tolerance of genus and species were evaluated with reduction in plant dry matter yield, sodium (Na), potassium (K) concentrations and K/Na and Ca/Na ratios in plant.According to research results the highest shoot dry matter yield (60,0 mg plant-1) was obtained in oat and the lowest in rye (31,5 mg plant-1). The highest shoot-Na concentration was obtained in oat, on the other hand, as a important indicators of salt tolerance; K/Na and Ca/Na ratios were found very low in oat.Physiological mechanisms of different grain types were examined under salt stress. With increasing salinity stress, protein content of the all plants reduced. The most significant decrease in protein content was obtain in rye. Enzyme activities increased with the increase of salinity level in all cereal types. The highest ascorbateperoxidase activity was observed in rye (644 nmol/min/mg prt.) and the highest catalase activity was observed in oats (309 nmol/min/mg prt.).turinfo:eu-repo/semantics/openAccessZiraatAgricultureMaster Thesis170301083