Beyazit, SafderÇalışkan, Oğuzhan2024-09-192024-09-1920212667-7733https://doi.org/10.37908/mkutbd.940588https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1202023https://hdl.handle.net/20.500.12483/16195Amaç: Çalışmada, Gaziantep ilinden seçilen Amygdalus orientalis (Mill) türüne ait 13 ve Amygdalus turcomanica (Lincz) türüne ait 8 genotipin pomolojik ve morfolojik özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır.Yöntem ve Bulgular: Araştırma kapsamında kabuklu meyve ağırlığı (g), kabuklu meyve boyutları (en, boy, yükseklik) (mm), kabuk kalınlığı (mm), iç badem ağırlığı (g), çift iç oranı (%), iç badem boyutları (en, boy, yükseklik) (mm) ve iç badem oranı (%) belirlenmiştir. Morfolojik özelliklerden gövde sayısı (adet), dikenlilik durumu (dikenli, az dikenli, değil), taç gelişimi (bodur, çok bodur), yaprak rengi, yaprak uzunluğu ve genişliği (mm) ve yaprak alanı (cm2) ölçülmüştür. Amygdalus orientalis (Mill) genotiplerinde kabuklu meyve ağırlığı 0.38 g ile 0.99 g arasında değişirken, Amygdalus turcomanica (Lincz) genotiplerinde 0.41 g ile 0.95 g arasında değişmiştir. Meyveler Amygdalus orientalis (Mill) genotiplerinde daha uzunken, Amygdalus turcomanica (Lincz) genotiplerinde daha geniş ve kalın olarak belirlenmiş ve bu türde kabuk kalınlığı da daha yüksek bulunmuştur. İç badem özellikleri kabuklu badem özelliklerine paralel gerçekleşmiştir. Amygdalus turcomanica (Lincz) genotiplerinde gövde sayısının fazla, sık taçlı, daha dikenli, yaprakların yeşil ve boyutlarının ise Amygdalus orientalis (Mill) genotiplerine kıyasla daha küçük olduğu belirlenmiştir. Her iki badem türünün gerek meyve gerekse morfolojik özelliklere ilişkin ölçüm sonuçları kontrol olarak kullanılan Texas badem çeşidinden çok düşük gerçekleşmiştir.Genel Yorum: Amygdalus orientalis (Mill) genotiplerinin taç yapısının daha iri, gövde sayısını az, yapraklarının gri renkte olduğu belirlenmiştir. İki badem türünde de taç iriliği, gövde sayısı ve yaprak renklerinin yanında meyve özelliklerinin de belirgin şekilde farklı olması nedeniyle tür tanımlanmasında kullanılabileceği belirlenmiştir. Badem türlerinin taç yapıları dikkate alındığında bodur anaç olarak değerlendirilebileceği, badem başta olmak üzere öteki sert çekirdekli meyve türleri ile ilgili uyuşma ve anaçlık performansının saptanması gerektiği sonucu ortaya çıkmıştır.Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Yabani badem türleri olumsuz iklim ve toprak koşullarına dayanım ve Prunus türleri içi bodur anaç olarak kullanılabilme imkanı nedeniyle önemli genetik kaynaklardandır. Genetik kaynakların ıslah ve üretimde kullanılabilmesi için ise tüm özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla gerçekleştirilen araştırmada ülkemiz florasında doğal olarak yetişen iki badem türünün pomolojik ve morfolojik özelliklerinin saptanması ıslah ve yetiştiricilik çalışmalarında temel niteliğindedir.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessYabani bademAmygdalus orientalisAmygdalus turcomanicaMorfolojiPomolojiArticle26354355310.37908/mkutbd.9405881202023