Tatarcıklarla mücadele ve bu alandaki son gelişmeler

Abstract

Sokmaları oldukça rahatsız edici olan tatarcıklar, başta leishmaniasis olmak üzere bir çok hastalık etkenini taşımaları nedeniyle bir çok ülkede halk sağlığı açısından sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle ciddi kontrol önlemleri almak gerekmektedir. Ancak tatarcıkların ergin öncesi dönemlerine ilişkin etkili bir savaş yöntemi bulunmamaktadır. Habitatlarının tahribine veya modifiye edilmesine yönelik çalışmalar ergin tatarcıkların kontrolünde etkili bulunmaktadır. Eksofilik tatarcıklar için önerilen bariyer püskürtme yöntemi ekonomik olmadığından her zaman uygulanması mümkün değildir. Endofilik tatarcıkların yoğun olduğu kentsel bölgede başarılı sonuçlar veren barınaklarının kalıcı insektisitlerle ilaçlanması, çok geniş alana dağılmış evler ve rezervuar konakçılar yüzünden kırsal bölgelerde etkili ve pratik değildir. Bu nedenle kırsal bölgelerde en uygun çözüm insektisit emdirilmiş cibinlikler ve perdelerdir. Ancak bu uygulama her zaman diğer uygulamaların yerini tutmamaktadır. Zoonotik visseral leishmaniasis'in kontrolü insektisit emdirilmiş köpek tasmalarıyla sağlanmaya çalışılmaktadır. Bunlar dışında tatarcıkların enerji sağladıkları şekerli bitkiler üzerine avermektinlerin, biyolojik insektisitlerin püskürtülmesi, feromon tuzaklarının kullanılması gibi alternatif savaş yöntemleri araştırma aşamasındadır. Ayrıca tatarcık tükrüğüne karşı konakçıda gelişen antikorların hem leishmaniasis'in hem de tatarcıkların kontrolünde aşı olarak kullanılabileceğine dair umut verici gelişmeler vardır.

Phlebotomine sandflies make people uncomfortable because of biting and because they transmit various diseases. Especially, leishmaniasis is a serious public health problem in a number of countries, and requires control management. No effective control methods have been found for immature sandflies. On the contrary, the studies on destruction and modification of their habitats have found to be suitable for mature sandflies. Barrier spraying method recommended for exophilic sandflies are generally unsustainable and uneconomical. Although residual insecticide spraying of dwellings is successful in urban areas with high concentrations of endophilic sandflies, it may be both impractical and ineffective in rural areas where dwellings are more dispersed and surrounded by a large, untargeted reservoir of sandflies. Therefore, insecticide impregnated bed nets and curtains may be the best choice in rural areas. However, these applications do not replace other methods. Control of zoonotic cutaneous leishmaniasis would be control with insecticide-impregnated dog collars. In addition, alternative control methods such as avermectin or microbial agents spraying of the sandflies' sugar supplying vegetation and the use of pheromone baits are still under investigation. Moreover, antibodies produced by the host against the salivary glands of sandflies shown promise in the development of vaccination in the control of both sandflies and leishmaniasis.