Kistik ekinokokkozis ve kontrol çalışmaları

Abstract

Kistik Ekinokokkozis (KE) köpekler aracılığıyla insan ve çiftlik hayvanlarına (özellikle koyunlara) nakledilen ekonomik ve zoonotik öneme sahip bir hastalıktır. Bu nedenle hastalığın kontrolünde köpekler ve koyunlar arasındaki döngüyü kırmak hedeflenir. Kontrol çalışmalarında önceleri uygulanan köpeklerin kontrolü, sakatatlara erişiminin engellenmesi ve halkın eğitimine dayanan yatay kontrol yöntemleri, günümüzde köpeklerde antelmentik uygulanması ve koyunlarda aşılama uygulamalarının birleştirildiği dikey kontrol yöntemlerine bırakmıştır. Böylece kontrol için gerekli süre 30 yıldan 5-10 yıla indirilebilmiş ve kontrol metotlarının uygulanabilirliği artırılmıştır. Türkiye’de KE, insan ve hayvan sağlığı açısından büyük önem taşıyan zoonoz bir hastalık olduğundan kontrol çalışmalarının planlanması gereklidir. Bu amaçla hükümetlere göre değişmeyecek epidemiyolojik verilere dayalı bir kontrol programı hazırlanmalıdır. Programa ilgili bakanlıklar ve kamu kurumları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin katılımı sağlanmalıdır. Dünya’da olduğu gibi hastalığın kontrolü amacıyla yatay ve dikey yöntemler birlikte yürütülmelidir.

Cystic Echinococcosis (CE) is an economic and zoonotic important disease of both human and farm animals, especially sheep infected through the dogs. Therefore, control of the disease is focused to break the biological cycle between dogs and sheep. According to the historical development, there are two approaches to control CE previously the horizontally control methods include control and preventing the dogs to access offals and public education, presently preferred vertical control program contains deworming of dogs and vaccinating of sheep today. Thus, the time required to control of CE can be reduced from 30 years to 5-10 years and has been increased the applicability of control methods. Since CE has one of the great importance in disease for human and animal health in Turkey, it must be controlled. For this purpose, the control program should be prepared based on epidemiological data and not be changed according to governments. Participation in the program must be provided the ministries and public institutions, especially the participation of all sections of society should be ensured. As used today in the world, controlling of the disease should be carried out together with the horizontal and vertical methods.