Transgenik ve transgenik olmayan tütün bitkilerinde ağır metal uygulamalarının azot, fosfor ve potasyum alımına etkisi

Abstract

İnsan aktivitesi, endüstriyel gelişmeye paralel olarak topraktaki ağır metal sirkülasyon düzeyini sürekli olarak artırmaktadır. Toprağa bitki besin maddelerinin dengesini bozacak miktarda ağır metal girdisi; bitkinin azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) alımını etkilemektedir. Bu etkileşim, gerek bitki kök sistemi ve taşınma olaylarını etkileyerek gerekse toprak çözeltisindeki besin elementleriyle reaksiyona girerek gerçekleşmektedir. Bu çalışmada, su kültürü ortamında 2 hafta süreyle yetiştirilen transgenik ve transgenik olmayan tütün bitkilerinde, dört farklı ağır metal iyonunun (çinko (Zn), bakır (Cu), nikel (Ni) ve kadmiyum (Cd)) üç farklı dozunun (0, 5 ve 10 mg L-1) N, P ve K alımına etkisi araştırılmıştır. Denemelerde elde edilen bulgulara göre, 5 mg L-1 Zn dozu, bitkilerde kloroz ve nekroz gibi herhangi bir toksik etki göstermezken, diğer ağır metallerin (Cu, Ni ve Cd) 5 ve 10 mg L-1 uygulamaları bitkide değişen seviyelerde toksisitenin ortaya çıkmasına neden olmuştur. En yüksek konsantrasyonda (10 mg L-1) Zn, Cu, Ni ve Cd uygulamalarıyla, bitkilerin N, P ve K alımlarındaki azalmalar göz önünde bulundurulduğunda bu elementlerin toksisite sıralaması Ni > Cu > Zn > Cd şeklinde olmuştur. Bitkideki N, P ve K konsantrasyonunu en çok azaltan Ni iken, P konsantrasyonunda sıralama Cu > Zn > Cd; K konsantrasyonunda ise Cu > Cd > Zn şeklinde belirlenmiştir.

Heavy metals affect nutrient uptake of plants by means of either effecting root development and transport systems or interfering with other plant nutrients in soil solution. In this study, the effect of toxic levels of copper (Cu), zinc (Zn), cadmium (Cd), and nickel (Ni) on the uptake of nitrogen (N), phosphorus (P) and potassium (K) were investigated in hydroponic culture. There was no toxicity sign in 5 mg Zn L-1 level but the rest of the heavy metals used caused different extent of toxicity. The first visual signs of toxicity for these heavy metals were chlorosis and the reduction in shoot and root biomass due to inhibition of metabolic functions. As a result, N, P, K uptake significantly changed. As the ratio of percent decreases for N, P, K uptake were considered, the toxicity levels of the heavy metals were, in descending order, Ni > Cu > Zn > Cd. Ni had the element that having most serious inhibition effect on the concentration of all three elements, the order of other heavy metals were determined as Cu > Zn > Cd for P and Cu > Cd > Zn for K.