Adana aşıklık geleneğinde bir alevi aşık : Hacı Ali Şen’in şiirlerinde nasihat

Abstract

Makalede Âşık Hacı Ali Şen’in Âşıklık geleneği ve Adana Âşıklık geleneğindeki yerini tespit etmek için Öncelikle âşıklık geleneği, genel hatlarıyla verilmiştir. Bu bağlamda âşık tipin- in nasıl oluştuğu, âşık edebiyatının gelişim süreci ortaya konulmaya çalışılmış; sonrasında Adana’da âşıklık geleneğinin Karacaoğlan ile başladığı ve bu sürecin bölgede 1966 Konya Âşıklar Bayramı’ndan sonra yeni bir yön kazandığı; çift ayak, dedim- dedi, leb-değmez, sicil- leme muamma-lugaz vb. yapıların bu dönemde geleneğe girdiği ifade edilmiş; bunun yanısıra -Âşık Hacı Ali Şen’de nasihat kavramını daha iyi açıklayabilmek için- âşık edebiyatında nasi- hat kavramı izah edilmiştir. Yine, söz konusu makalede Âşık Hacı Ali Şen’in âşıklığı, nasihat şiirlerindeki yapı (hayatı, âşıklığı, saz çalma niteliği, usta-çırak ilişkisini nasıl yorumladığı, mahlasını nasıl aldığı, şiirlerinin içeriği...) ve Alevi-Bektaşi inanç sisteminin âşığın nasi- hat konulu şiirlerindeki etkisi (insanca davranma, doğayı koruma, ilim, edep- erkan- yol bilme, eline-beline-diline sahip olma) ortaya konulmuştur. Bu süreçte âşığın nasihat konulu 20 (yirmi) -sayfa sınırını aşmamak için yalnızca ilk ve son dörtlükleri verilerek- şiirinden yararlanılmıştır.

In order to determine troubadourness custom of Troubadour Hacı Ali Şen and his importance in Adana Troubadourness Custom, troubadourness custom was explained firstly. In this context, how troubadour type was created, the development period of troubadour litera- ture in Anatolia was tried to be revealed; then, it was mentioned that troubadourness custom in Adana was started by Karacaoğlan and this period gained a new way in the region after Konya Troubadours Festival in 1966; structures such as çift ayak, dedim-dedi, leb-değmez, sicilleme, muamma-lugaz etc. began to be used within this period. Finally, admonition term in troubadour literature was highlighted for explaining admonition term of Hacı Ali Şen bet- ter. Then, Hacı Ali Şen’s troubadourness, structure in his admonition poems (his life, trou- badourness, ability to play an instrument-saz, interpretation on master-apprentice relationship, getting his appellation, content of his poems ...) and the effect of Alewi-Bektashi belief system in the troubadour’s poems of admonition (behaving humanly, keeping the environment, science, good manners, not doing evil things with hand, back or tongue) was tried to be revealed, and with this aim; the troubadour’s 20 admonition poems – for not exceeding page limit explaining just the first and the last quatrains – was examined..