Dünyada yükseköğretimin finansmanına ilişkin eğilimler ve türkiye için öneriler

Abstract

Dünyada ve Türkiye’de yükseköğretimin kitleselleşmesi, kalite artırma çabaları ve yükseköğretimde ulusal olduğu kadar uluslararası düzeyde artan rekabet gibi çeşitli eğilimler yükseköğretim kurumlarını sürekli olarak yeniliğe ve kapasite artışına zorlamaktadır. Bu gelişmelerin sonucu olarak üniversiteler, finansal kaynak ihtiyaçlarının önemli düzeyde arttığı bir sürece girmiştir. Dünya ülkelerinin büyük çoğunluğunda, yükseköğretim harcamalarının tamamı olmasa bile önemli bir kısmının geleneksel olarak kamu gelirleri ile karşılandığı göz önüne alındığında bu kritik bir süreçtir. Çünkü, kamudan üniversitelere aktarılan kaynaklar üniversitelerin ihtiyacını karşılamada çoğu zaman yetersiz kalmaktadır. Bu anlamda yükseköğretimin artan finansman ihtiyacını karşılamaya yönelik sürdürülebilir bir finansman yapısının nasıl ortaya konacağı yükseköğretim sistemlerinin karşı karşıya olduğu en önemli sorunlardan biridir. Dolayısıyla dünyadaki farklı ülkelerin yükseköğretim sistemlerinin finansal yapılarının incelenmesi ve Dünya örnekleri doğrultusunda Türkiye için yeni alternatiflerin ortaya konması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada dünyanın gelişmiş ülkelerindeki yükseköğretimin finansmanına ilişkin mevcut durum ve yönelimler ele alınmış ve Türkiye’de yükseköğretimin finansmanına ilişkin çeşitli önerilerin ortaya konulması amaçlanmıştır.

New higher education trends such as massification, quality development efforts, and increased competition at both national and international levels have forced higher education institutions to change consistently and increase their capacity. As a result, universities have entered a new era in which their financial needs dramatically increased. Given the fact that the significant parts of the higher education expenditures are traditionally covered by the state budget in most countries, we are in a very critical period. Yet, the sources allocated from the state budget are not sufficient to fulfill the needs of universities in most of the time. In this regard, how to meet the increased financial needs of higher education is one of the most important issues which higher education systems have faced. Therefore, it is very important to investigate the financial structures of universities in different countries and provide informed alternatives for Turkey. The aims of this study are investigating the current situation and trends regarding to higher education financing in developed countries and providing suggestions on higher education financing in Turkey.