Çiviyazılı kaynaklara göre Patina Krallığın'dan Unqi Krallığı'na Antakya ve Amik Ovası'nın tarihsel süreci

Abstract

Patina, M.Ö. I. Binyıl başlarından M.Ö. 745 yılına kadar Yeni Asurca tabletlerde, günümüz Amik Ovası'nı da içine alan Antakya ve yakın çevresini tanımlamada kullanılmıştır. Yine aynı belgelerde bu ülkenin başkenti Kunulua/ Kullania olarak belirtilmiş ve genellikle Amanos Dağları ile birlikte kaydedilmiştir. Patina, Arami nüfusun yönetimi ele geçirmesiyle birlikte, M.Ö. 745'den M.Ö. 738 yılına kadar Yeni Asurca belgelerde Unqi olarak adlandırılmıştır. Unqi Krallığı ise, M.Ö. 738'de Asur İmparatorluğu tarafından tamamen ele geçirilmiştir. Patina/ Unqi Krallığı'nın Asur İmparatorluğu için önemi, karayolu ile Mezopotamya'yı Anadolu'ya bağlaması ve deniz yoluyla Akadeniz'e ulaşımı sağlaması ile, bir tür kavşak konumunda olmasından kaynaklanmaktadır. Bu stratejik öneme ek olarak, sahip olduğu coğrafî çeşitlilik ve zengin hammadde kaynakları da Patina/Unqi'yi Eskiçağ ticareti ve buna bağlı gelişen kültürel çeşitliliğin önemli bir temsilcisi haline getirmiştir. Yeni Asur kralları bu önemli merkeze düzenledikleri seferleri, yaşattıkları savaşları ve göçleri yıllıklarında ve yazıtlı stellerinde kayıt altına almışlardır. Bu kayıtlar Patina/Unqi Ülkesi'nin M.Ö. I. Binyıl başlarındaki tarihini ve coğrafyasını aydınlatmada en güvenilir kanıtları sunmaktadır.

Patina has been used to define the Antakya and its near environment that encloses the Amik plain today in the Neo-Assyrian tablets from the beginning of the BC I. to BC 745. In the same documents, the capital of the city has been defined as Kunulua/Kullania and generally recorded with Amanos Mountains. Patina was called as Unqi in the Neo-Assyrian documents from BC 745 to BC 738 upon Arami to seize the power. Unqi Kingdom was completely seized by the Assyrian Empire in BC 738. The importance of Patina/Unqi Kingdom for Assyrian Empire is to connect the Mesopotamia to Anatolia through land route and provide access to Mediterranean with seaway and is kind of a junction. In addition to this strategic importance, geographic diversity and rich raw material resources make the Patina/ Unqi an important representative of the ancient period trade and cultural diversity that had developed dependently. Neo-Assyrian kings recorded their expeditions to this important center and the wars and exodus that they initiated in their annuals and stela inscriptions. These records provide the most reliable evidences to set light on the history and geography of the Patina/Unqi Country in the beginning of the BC I.