Türkçe eğitimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin yöntem bölümlerine ilişkin sözbilimsel yapı özellikleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkçe eğitimi alanındaki uygulamalı/betimsel yüksek lisans tezlerinin yöntem bölümlerine ilişkin sözbilimsel hareket ve adımların sıklıklarını ve sıralamalarını belirlemektir. Çalışmanın evrenini YÖK Ulusal Tez Merkezinde yapılan taramalarda 2006-2011 yılları arasında hazırlanan, Türkçe eğitimi alanına ait uygulamalı/betimsel 339 yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Sistematik örnekleme yöntemiyle tezlerin %10'u (f=34) değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada, öncelikle yöntem bölümlerinde ortaya çıkabilecek hareket ve adımlar belirlenmiştir. Bu belirleme yapılırken yöntem bölümü için alanyazında Swales'in (1990) akademik metnin -özellikle araştırma makaleleriningiriş bölümü için ileri sürdüğü model gibi genel kabul gören bir model olmaması nedeniyle alanyazındaki ilgili modeller (Kanoksilapatham, 2005; Lim, 2006; Nwogu, 1997) göz önünde bulundurularak çerçeve sözbilimsel hareket ve adımlar için bir öneri liste oluşturulmuş ve söz konusu liste metindilbilim alanında uzmanlaşmış üç öğretim üyesinin değerlendirmesine sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda söz konusu çerçeve sözbilimsel hareket ve adımlar listesine son biçimi verilerek tezler bu listeye göre incelenmiştir. Çalışmada içerik çözümlemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın inandırıcılığını sağlamak için uzman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Çalışmada ulaşılan temel sonuçlar şunlardır: İncelenen tezlerde yönteme ilişkin, Araştırma modeli hakkında bilgi verme, Evren ve örneklemi/çalışma grubunu betimleme, Veri toplama işlemlerini betimleme ve Veri çözümlemeyi betimlemenin alışılagelmiş hareketler olarak yer aldığı; Veri toplama araçlarını betimleme ve Bölümün yapısını belirtmenin ise seçimlik hareketler olarak kullanılmakta olduğu tespit edilmiştir. İlgili tezlerin yöntem bölümlerinde hareket ve adımlar için çizgisel sunumun tercih edilmediği ve baskın bir sıralamanın olmadığı, ancak kapanış hareketlerinde sıralanma açısından bir eğilim olduğu saptanmıştır.

The aim of this study is to determine the frequencies and sequences of rhetorical move and steps with respect to method sections of applied/descriptive master theses in the field of Turkish language education. The population of the study is 339 applied/descriptive master theses in the field of Turkish language education which were scanned in the National Thesis Center of Higher Education Council. Ten percent (f=34) of the theses were evaluated with the method of systematic sampling. In the study, primarily, move and steps which can occur in method sections were identified. In this identification, for method section, there is not a model that widely accepted -as Swales (1990) model for introduction- in the literature. For this reason, by considering the models in the literature (Kanoksilapatham, 2005; Lim, 2006; Nwogu, 1997), framework rhetorical move and steps list was constituted and it was presented three faculty members who are experts in the field of textlinguistics. After taking experts' opinions, theses were examined according to rhetorical move and steps' list. In the study, content analysis was used. Expertisation method was used for providing the study's persuasiveness. These are the basic results obtained in the study: With respect to method, Giving information about research model, Describing population and sample/study group, Describing data-collection procedures and Describing data analysis are conventional moves; Describing data-collection tools and Indicating the chapter structure are optional moves. It was obtained that in method sections linear presentation was not preferred and there wasn't a dominant sequence. In addition to this, it was seen that there was a tendency at the closing moves.