Charles Mackintosh'un 'Seemliness' başlıklı yazısını çevirirken

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Charles Mackintosh'un sanat üzerine düşüncelerini ele aldığı "Seemliness" başlıklı İngilizce konferans metnindeki sanata yönelik düşüncelerini ve işlemsel ve aynı zamanda anlatımsal/yazınsal işlevleri olan bu metnin Türkçe'ye çeviri sürecini irdelemektir. Kaynak metinde öne çıkan çağrı amacı ve söylev niteliğinin çeviri metnin üretilmesinde belirleyici olduğu ve özgün metnin okurunda uyandırılmak istenen etkinin benzerinin çeviri metnin okurunda da oluşturulmasının gerekli olduğu öne sürülmektedir. Hem çağrı odaklı hem de sanatsal metinlerde anlatım ön planda olduğu için "Seemliness" metninin çevirisi için biçem eşdeğerliğinin sağlanmasının gerekli olduğu ortaya koyulmaktadır. Makalede, "uygunluk" ilkesinin hem sanatsal üretim hem de çeviri süreci için geçerli olduğu ve Mackintosh'un sanatçıdan beklediği bu ilkenin çevirmenden de beklenildiği görüşü savunulmaktadır. Çalışmada, Mackintoshıun sanatta «işlevsel uygunluk» ve «estetik uygunluk»ıun ya da içerikle biçimin uyumuna verdiği önemin onun sanat anlayışının temelini oluşturmasından yola çıkılarak metnin çevirisinde de içerik ve biçim-biçem eşdeğerliklerinin sağlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Çevirmenin de çeviri metni üretirken bir sanat ve edebiyat eleştirmeni gibi yaklaşmasının gerekliliği belirtilmektedir. Makalede ayrıca "Seemliness" metninin Modernist bir sanat manifestosu olarak kabul edilebileceği düşüncesi ele alınmaktadır.

This study aims to explore Charles Mackintosh's "Seemliness" lecture in terms of his views on art and the process of translation, mainly as a text having operative and expressive/literary functions. It argues that the primary elements of the source text as the vocative function and the speech quality determine the production of the target text, thereby emphasizing the importance of reproducing a similar impact on the reader. As the expressive/narrative aspects are foregrounded in both vocative and artistic texts, it is argued that stylistic equivalence is necessary for the translation of "Seemliness". This article contends that the principle of seemliness is essential for not only artistic production but also the process of translation and adherence to the very same principle as Mackintosh wants from the artist is expected from the translator of his text. The study points out that the coexistence of appropriate function and beauty, or seemliness in form and content, which is central to Mackintosh's view of art, demands the necessity of reproducing equivalence in form/style and content in translating his text. It further states that the translator is expected to approach the text as a literary and art critic. The study also maintains that "Seemliness" can be accepted as a Modernist art manifesto.