Epidermal büyüme faktörünün nöroprotektif etkileri

Abstract

Epidermal büyüme faktörü (EGF), hücrelerin bölünmesini, farklılaşmasını, yaşamasını, çoğalmasını, büyümesini ve göçünü uyaran, organizmadaki pek çok fizyolojik ve patolojik süreçte görev alan protein yapıda bir büyüme faktörüdür. Epidermal büyüme faktörü, biyolojik etkilerini bir transmembran protein olan EGF reseptörü (EGFR) aracılığı ile göstermektedir. Epidermal büyüme faktörü reseptörü, akciğerde, midede, duodenumda, pankreasta, böbrekte, hipofiz bezinde, tiroid bezinde, meme bezinde, yumurtalıkta, uterusta, plasentada, korneada ve gliya hücrelerinde bulunmaktadır. Epidermal büyüme faktörü, EGFR'ye bağlanarak, hücre çoğalması ve sağ kalımında rol oynayan mitojen-aktiveli protein kinaz (MAPK), hücre dışı sinyalle düzenlenen kinaz (ERK) 1/2 ve fosfotidil inozitol 3-kinaz (PI3K)-Akt sinyalizasyon yolaklarını aktive etmektedir. Epidermal büyüme faktörü reseptörü, astrositlerin çoğalmasında, farklılaşmasında ve postmitotik nöronların sağ kalımında rol oynamaktadır. Epidermal büyüme faktörü reseptörünün oligodendrosit gelişiminde de önemli bir role sahip olduğu bilinmektedir. Akut omurilik yaralanmasında EGF uygulaması kan-omurilik bariyeri geçirgenliğindeki bozulmayı fosfotidil inozitol 3-kinaz /Akt/ Ras- ilişkili C3 botulinum toksin substrat 1 (PI3K/Akt/Rac1) yolağı ile hafifletmekte ve lokomotor aktiviteyi artırmaktadır. Yeni doğan beyin hasarı modelinde burun içi heparin-bağlı EGF tedavisi, progenitör hücrelerden yeni oligodendrositlerin oluşumunu artırmakta ve fonksiyonel iyileşmeyi uyarmaktadır. Plazma EGF düzeyinin, Parkinson ve Alzheimer hastalarında bilişsel gerilemenin biyobelirteçi olduğu ileri sürülmektedir. Epidermal büyüme faktörü, multiple skleroz hastalarında remiyelinasyon için anahtar bir molekül olarak değerlendirilmektedir. Sinir sistemi hastalıklarının tedavisinde EGF uygulaması yeni bir yaklaşım olarak görülmektedir. Bu derlemede, EGF'nin nöroprotektif etkileri hakkında bilgi sunulması amaçlanmıştır.

Epidermal growth factor (EGF) is a growth factor in protein structure that stimulating division, differentiation, survival, proliferation, growth and migration of the cells and is involved in many physiological and pathological processes of the organism. EGF exerts its biological effects through EGF receptor (EGFR) which is a transmembrane protein. Epidermal growth factor receptors are located on the cell surface of many tissues that include lung, stomach, duodenum, pancreas, kidney, pituitary gland, thyroid gland, mammary gland, ovary, uterus, placenta, cornea and glia. EGF activates the mitogen-activated protein kinase (MAPK), extracellular signal-regulated kinase (ERK) 1/2 and phosphatidylinositol 3 kinase (PI3K)-Akt signaling pathways stimulating cell proliferation and survival through binding to EGFR. EGFR plays a role in proliferation and differentiation of astrocytes and survival of postmitotic neurons. EGFR is also known to have an important role in oligodendrocyte development. In acute spinal cord injury, EGF treatment alleviates the deterioration in the blood-spinal cord barrier permeability via phosphatidylinositol 3 kinase/Akt/Ras-releated C3 botulinum toxin substrate 1 (PI3K/Akt/Rac1) pathway and increases locomotor activity. Intranasal heparin-bound EGF treatment increases the formation of new oligodendrocytes from progenitor cells and induces functional recovery in newborn brain injury model. Plasma EGF levels is suggested that a biological marker of cognitive decline in patients with Parkinson disease and Alzheimer disease. EGF is evaluated as a key molecule for remyelination in patient with multiple sclerosis. EGF treatment is considered as a novel approach to the treatment of nervous system diseases. In this review, it has been aimed to present a knowledge about neuroprotective effect of EGF.