Keban Projesi: Ağın-Kalaycık Höyüğü kurtarma kazısının yeniden değerlendirilmesi

Abstract

Keban Projesi kapsamında Elazığ Ağın’da 1968 ve 1972 yılları arasında Prof. Dr. Ümit Serdaroğlu başkanlığında Hoşrik Mevki, Kalecikler Höyüğü, Kilise Yazısı ve Kalaycık Höyüğü’nde kazılar yapılmıştır. Bu çalışmada Kalaycık Höyüğü çanak çömleklerinin ilk tanıtım ve değerlendirmesi sunulmaktadır. Elazığ’ın batısındaki Ağın, kuzeyde Kemaliye (Eğin) ile Erzincan Ovası’na, batıda da Arapkir yolu ile Malatya Ovası’na açılan önemli bir alandır. Keban Barajı’nın yapımından önce Karasu ile Murat nehirleri Ağın’da birleşip Fırat’ı oluşturmaktaydı. Keban Baraj Gölü alanının doğusundaki verimli Altınova Bölgesi, büyük boyutlu ve merkez karakterli höyükleri ile diğer alanlara göre daha yoğun araştırmalara sahne olmuştur. Bununla birlikte Elazığ Havzası’nın batıya açılan Ağın çevresinde daha sınırlı ölçüde çalışmalar yapılmıştır. Keban Baraj Gölü’nün dolmasından önce Karasu’nun doğu kıyısında yer alan Kalaycık, Kalkolitik Dönem’den İslami Dönem’e kadar kesintisiz iskân görmüş orta boyutlu bir höyüktür. Kazılar sırasında Tunç ve Demir Çağlara ait belirgin bir mimari bulunamamışsa da zengin çanak çömlek repertuvarı höyüğün söz konusu dönemlerdeki yerleşimlerine dair önemli bilgiler içerir. Bu çalışmada, Kalaycık Höyüğünde bulunan Erken Tunç Çağı’ndan Orta Demir Çağ’a kadar kronolojik olarak farklı mal gruplarından çanak çömleklerin, tarihsel süreci anlaşılır kılacak bir kısmı incelenmiştir. Keban Projesi Kurtarma Kazıları buluntuları ile karşılaştırıldığında, höyüğün Elazığ-Malatya bölgesinin tarihsel sürecini paylaştığı söylenebilir.

Within the scope of Keban Project, rescue excavations were carried out by Prof. Ümit Serdaroğlu at Hoşrik Area, Kalecikler Höyük, Kilise Yazısı and Kalaycık Höyük in Ağın region between 1968 and 1972. In this paper, the preliminary results on Kalaycık ceramic groups are presented. Located in Elazığ region to the west of Keban Dam, Ağın is an important area opening to the Erzincan Plain through Kemaliye (Eğin) to the north, and to the Malatya Plain through Arapkir to the west. Before the construction of the Keban Dam, the Karasu and Murat rivers merged in Ağın and formed the Euphrates. The fertile region of Altınova, situated to the east of Keban Dam has become an area of intense investigations due to its large mounds bearing a central character. However, the archaeological works carried out around Ağın to the west, is limited. Kalaycık, situated on the east coast of Karasu, was a medium-sized mound inhabited uninterruptedly from Chalcolithic to Islamic Period. During the excavations no signifi cant architecture was encountered belonging to the Bronze and Iron Ages but a rich ceramic collection contains important information about the settlement during these periods. In this study, Kalaycık Höyük’s collection of ceramic assemblages from Early Bronze Age to Middle Iron Age is investigated. When compared with the other Keban Project rescue excavations, it can be said that Kalaycık Höyük shared a similar historical process with Elazığ-Malatya region.