Yazar "Özbuldu, Mustafa" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 2 / 2
  • Küçük Resim
    Öğe
    İklim değişikliğinin Kırıkhan sulama sahasında bitkisel üretime etkisi
    (Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, 2023) Özbuldu, Mustafa; İrvem, Ahmet
    Bu çalışmada küresel iklim modelleri (KİM) kullanılarak iklim değişikliğinin Hatay ilinde farklı senaryolara göre sıcaklık ve yağışa olası etkileri tahmin edilmiş ve bu tahminler kullanılarak Hatay ilinin Kırıkhan ilçesinde iklim değişikliğinin bitkisel üretime olası etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde Hatay ilinde bulunan gözlem istasyonlarına ait veri setleri çok katmanlı yapay sinir ağı modeli oluşturularak uzun yıllık veri setleri haline getirilmiştir. Bu veri setleri kullanılarak yedi farklı KİM arasından çalışma alanına en uygun olanı çok kriterli karar verme yöntemi ile değerlendirilmiş ve EC-EARTH3 modelinin daha iyi sonuç verdiği belirlenmiştir. Bu modelden elde edilen verilerin tahmin doğruluklarının iyileştirilmesi için üç farklı istatistiksel ölçek küçültme yöntemi değerlendirilmiş ve rastgele orman yöntemi daha başarılı olarak belirlenmiştir. Ölçek küçültülmüş KİM'den elde edilen tahminler Hatay ili için iklim değişikliğinin olası etkileri yakın (2020-2060) ve uzak gelecek (2060-2100) dönemler için değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda SSP2-4.5 (iyimser) senaryosunda sırasıyla 2.1°C ve 2.9°C, SSP5-8.5 (kötümser) senaryosunda ise sırasıyla 2.4°C ve 5.2°C sıcaklık artışı tahmin edilmiştir. Ayrıca gelecekte her iki senaryo içinde Hatay'ın yıllık yağış miktarında azalma görüleceği tahmin edilmiştir. Özellikle Hatay ilinin batı ve güney bölgelerinde yıllık yağışta iyimser senaryoya göre %10, kötümser senaryoya göre ise yaklaşık %20 oranında azalma öngörülmüştür. Çalışmanın ikinci bölümünde iklim değişikliğinin Kırıkhan'da yetiştirilen pamuk ve 1. ürün mısır verimine olası etkilerini tahmin etmek için dört farklı arazide çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Arazilerden elde edilen 2021-2022 yılı gözlemleri ve analiz sonuçları kullanılarak AquaCrop bitki verim tahmin modeli kalibre edilerek doğrulanmış ve verim tahmin performansı değerlendirilmiştir. Model pamuk bitkisi kütlü verimini %4.99 ve biyokütle verimini ise %5.42'lik sapma, 1. ürün mısır bitkisi dane verimini %3.04 ve biyokütle verimini ise %2.96'lık sapma ile tahmin etmiştir. Doğrulanan AquaCrop modeli ile gerçekleştirilen tahminlere göre, ortalama kütlü pamuk veriminde yakın gelecekte SSP2-4.5 ve SSP5-8.5 senaryoları için sırasıyla %4 ve %8, uzak gelecekte ise %9 ve %19 oranında verim kaybı öngörülmüştür. 1. ürün mısır dane veriminde yakın gelecekte SSP2-4.5 ve SSP5-8.5 senaryoları için sırasıyla %10 ve %16, uzak gelecekte ise %14 ve %30 azalma olabileceği tahmin edilmiştir. Sonuç olarak; stratejik ve önemli tarım ürünleri olan 1. ürün mısır ve pamuk bitkilerinde yaklaşık 1.55 ve 0.54 ton da-1 olan ortalama mevcut üretimin kötümser senaryoya göre bu yüzyılın sonunda yaklaşık olarak 0.36 ve 0.09 ton da-1 azalabileceği belirlenmiştir. Bu değerler Kırıkhan ilçesindeki mısır ve pamuk ekili alana göre değerlendirildiğinde ise sırasıyla yaklaşık 21960 ton ve 12870 ton yıllık ürün kaybı olabileceği hesaplanmıştır. Hesaplanan bu ürün kayıpları dikkate alınarak; iklim değişikliğine karşı gerekli önlemlerin alınması ve ilgili eylem planlarının hazırlanması önerilmektedir.
  • Küçük Resim
    Öğe
    Olivinli bazalt taşının ısı depolama malzemesi olarak kullanılabilirliğinin araştırılması
    (Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, 2017) Özbuldu, Mustafa; Karaca, Cengiz
    Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında en büyük dezavantaj olan süreksizlik sorununa enerjinin depolaması çözüm getirmektedir. Isı enerjisinin depolanması ısıtma ve soğutma sistemlerinde enerjinin daha etkin ve verimli kullanılmasını sağlamıştır. Bu çalışmada, duyulur ısı depolama yönteminde depolama materyali olarak bazalt taşının kullanılabilirliği ve ısı depolama verimliliğine ısı taşıyıcı akışkanın debisinin etkisi araştırılmıştır. Denemeler üç farklı debide gerçekleştirilmiştir ve her bir debi miktarı için üçer günlük on dakika aralıklarla ölçümler alınmıştır. Analiz sonuçların da 15 L/dk debide suya aktarılan ısının ortalama 660,5 W olduğu görülmüştür. Buna karşılık 30 ve 45 L/dk debilerde akışkanın aktardığı ısı miktarının ortalamasının sırasıyla 2339,9 ve 2626,3 W olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar giriş sıcaklığındaki artışın akışkanın aktardığı ısı miktarında bir artışa neden olduğunu ortaya çıkarmıştır. Giriş sıcaklığı ve debi bağımsız değişkenleri ile akışkanın aktardığı ısı miktarı bağımlı değişkeni arasında matematiksel ilişkinin belirlenmesi amacıyla çoklu lineer regresyon modeli oluşturulmuştur ve oluşturulan model ile hesaplanan ısı aktarım değerleri doğrusal bulunmuştur. Su akış debisinin artışı ile ısı depolama materyalinin depoladığı ısı miktarının azaldığı görülmüştür. Yapılan hesaplamalar sonucunda 15, 30 ve 45 L/dk olarak ayarlanmış su akış debileri için ısı depolama etkinliği sırasıyla; %43,1, %9,5 ve %6,5 bulunmuştur. Bu sonuçlara göre buna benzer ısı depolama sistemlerinde su akış debisinin mümkün olduğu kadar düşük tutulmasının ısı depolama etkinliğini artıracağı sonucuna varılmıştır.