Yazar "Akkan, Rengi̇n" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Maviyemişlerde (Vaccinium spp.) blueberry mosaıc assocıated vırus (BLMAV)'un Olpidium türleri ile taşınabilme durumunun ve hastalığın epidemiyolojisindeki olası rollerinin araştırılması
    (Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, 2020) Akkan, Rengi̇n; Çağlayan, Kadri̇ye
    Maviyemiş (Vaccinum spp.) üretim ve tüketimi ülkemizde son yıllarda yaygınlaşmaya başlamış olup dünya çapında uzun yıllardır bilinen ve tüketilen önemli bir üründür. Maviyemiş bitkilerinde verim ve kaliteyi olumsuz yönde etkileyen en önemli virüslerden birisi de ilk kez 2014 yılında tanımlanan "maviyemiş mozaikle ilişkili virüs (bluberry mosaic assciated virus) (BlMaV)" olup ülkemizde varlığı ilk kez 2015 yılında bildirilmiştir. BlMaV'nin taşınmasına yönelik son yıllara kadar net bir bilgi bulunmamakla birlikte dahil olduğu Ophiovirus cinsine ait virüsler toprak kökenli bir fungus olan Olphidium spp. ile taşındığı için bu virüsün de potansiyel vektörünün bu fungus cinsi olduğu varsayılmış ve ilk bulgular 2017 yılında yayınlanmıştır. Bu çalışmada, Rize ilindeki yabani ve kültür maviyemiş plantasyonlarında BLMaV ile enfekteli olan bitkilerin kök ve rizosferinde virüsün olası vektörü olan Olpidium spp.'nin varlığının araştırılması, morfolojik ve moleküler yöntemlerle tanılanması ve BLMaV'nin taşınmasındaki potansiyel rollerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Rize iline ait 3 farklı lokasyondan toplanan yabani ve kültüre alınmış maviyemiş bitki örnekleri BlMaV'nin RNA3 genini çoğaltan primerler kullanılarak yapılan RT-PCR analizlerinde, testlenen örneklerdeki BlMaV enfeksiyon oranı kültür maviyemişlerinde %83, yabani maviyemişlerde ise %55 olarak tespit edilmiştir. BlMaV pozitif bulunan lokasyonlardan (İkizdere'den 5, Demirkapı'dan 10, Anzer-Çiçekli'den 7 ) yabani plantasyonlardan 17, İkizdere'de bulunan kültüre alınmış maviyemiş bitkilerinin rizosferinden ise 5 bitki ve toprak örneği alınmıştır. Bu topraklara Olpidium spp için tuzak bitki olarak marul ve BlMaV'nin taşınabilirliğinin gösterilmesi için ise in vitro'da yetiştirilmiş maviyemiş bitkileri dikilerek taşıma denemeleri kurulmuştur. Her iki bitki türünde de dikimden 4 hafta sonra alınan kök örneklerinin mikroskop altında morfolojik incelenmesi sonucu Olpidium türlerine ait dinlenme sporları gözlenmiş ve sonuçlar PCR analizleri ile desteklenmiştir. Her iki bitkinin kökleri kullanılarak yapılan multipleks ve türe spesifik PCR analizleri sonucunda sadece Olpidium virulentus türü tespit edilmiştir. Deneysel taşıma denemelerinde tuzak bitki olarak kullanılan marul ve virüsün konukçusu olan maviyemiş fidelerinde BlMaV'nin RT-PCR analizleri ile testlenmesi sonucunda kültüre alınan maviyemişlerin rizosferinden alınan topraklara dikilen in vitro maviyemiş fidelerinde enfeksiyon oranı %100, marullarda ise %80 olarak bulunmuştur. Yabani maviyemiş plantasyonlarından alınan BlMaV ile enfekteli topraklara dikilen in vitro maviyemiş fidelerinin BlMaV ile enfeksiyon oranı %95, marullarda ise %62 olarak tespit edilmiştir. Bu çalışma sonucunda ülkemizin en önemli maviyemiş üretimi yapılan Rize ilinde 3 farklı lokasyonda BlMaV'nin potansiyel vektörü olarak bildirilen O. virulentus gerek morfolojik gerekse moleküler yöntemlerle tespit edilmiş ve bu fungus türü ile BlMaV'nin deneysel olarak marul ve maviyemiş fidelerine başarıyla taşındığı ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışma ülkemizde BlMaV'nin taşınmasına yönelik ilk çalışma olmasının yanı sıra BlMaV'nin deneysel konukçusu olarak marul dünyada ilk kez bu çalışma ile saptanmıştır. 2020, 56 sayfa