Hatay/Kırıkhan ağzı ve standart Türkçenin, göçmen ağızları etkilemesi üzerine
Yükleniyor...
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Cahit Aydemir
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Anadolu ağızları ile ilgili birtakım karşılaştırmalı ağız çalışmaları olsa da, nitelik ve nicelik olarak bu çalışmalar istenilen düzeyde değildir. Karşılaştırmalı ağız araştırmaları Türk dili için oldukça önemli olduğu gibi kültürel değişim ve kimlik değişimi gibi konularda da tespitlerde bulunmak açısından da önemlidir. Hatay’ın Kırıkhan ilçesi, Antakya-Maraş ve İskenderun-Halep güzergâhının kesişme noktasıdır. Bu nedenle tarih boyunca birçok farklı kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapmış kadim bir yerleşim merkezidir. 1084 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı Süleyman Şah’ın Antakya bölgesini fethetmesiyle Türkler bu yöreye yerleşmeye başlamıştır. Bölge, Türklerle, Bizans ve Haçlılar arasında bir süre el değiştirdikten sonra Memluklular ve ardından Osmanlılar tarafından idare edilmeye başlanmıştır. Tarih boyunca çeşitli Türk unsurlarının göçleriyle Türkleşen yöreye göçler devam etmiş, 1950’lerden sonra Trabzonlular, Yörükler ve Ahıska Türkleri, Kırıkhan’a göçerek burasını yurt edinmişlerdir. Bu bildiride yerli ve göçmen ağzı ilişkileri ses bilgisi bağlamında incelenecektir. Sahadan derlenen metinler incelendiğinde, göçmen ağızların her geçen gün yerli ağız ve standart dilden etkilendiği görülmektedir. Göçmen unsurlardan belli bir mahallede iskân edilip birlikte yaşayanlar değişime direnç göstermişlerdir. Fakat mahallelerinden ayrılıp yerli unsurlar arasına karışanlar değişime ayak uydurmuşlardır. Bunun yanı sıra eğitim veya çalışmak için il dışına çıkanlar ile ağız özelliği yerli ağza yakın olan kişiler ise bu değişime daha hızlı ayak uydurmuşlardır.
Although Anatolian dialects have some studies on comparative dialects, these studies are not at the desired level in terms of quality and quantity. Comparative dialect research is very important for the Turkish language, as well as it is important for determining issues such as cultural change and identity change. Kırıkhan district of Hatay is the intersection point of Antakya-Maraş and İskenderun-Halep route. For this reason, it is an ancient settlement center, which has hosted many different cultures and civilizations throughout history. In 1084, when the Anatolian Seljuk Sultan Süleyman Shah conquered the Antakya region, Turks began to settle in this region. After the region changed hands among Turks, Byzantine and Crusaders for a while, it started to be governed by the Mamluks and then the Ottomans. Throughout the history, migrations to the region, which became Turkish with the migration of various Turkish elements, continued, and after 1950, Trabzon residents, Yoruks and Ahiska Turks migrated to Kırıkhan and settled in this place. In this paper, local and immigrant dialect relations will be reviewed in terms of phonetics. When the texts compiled from the field are reviewed, it is seen that the immigrant dialects are affected by the local dialect and standard language every day. Among the immigrant elements, those living in a certain neighborhood and living together resisted change. However, those who left their neighborhoods and intertwined with the local elements kept up with the change. In addition, those who went out of the city for education or work, and those whose dialect feature was close to the local dialect, adapted to this change faster.
Although Anatolian dialects have some studies on comparative dialects, these studies are not at the desired level in terms of quality and quantity. Comparative dialect research is very important for the Turkish language, as well as it is important for determining issues such as cultural change and identity change. Kırıkhan district of Hatay is the intersection point of Antakya-Maraş and İskenderun-Halep route. For this reason, it is an ancient settlement center, which has hosted many different cultures and civilizations throughout history. In 1084, when the Anatolian Seljuk Sultan Süleyman Shah conquered the Antakya region, Turks began to settle in this region. After the region changed hands among Turks, Byzantine and Crusaders for a while, it started to be governed by the Mamluks and then the Ottomans. Throughout the history, migrations to the region, which became Turkish with the migration of various Turkish elements, continued, and after 1950, Trabzon residents, Yoruks and Ahiska Turks migrated to Kırıkhan and settled in this place. In this paper, local and immigrant dialect relations will be reviewed in terms of phonetics. When the texts compiled from the field are reviewed, it is seen that the immigrant dialects are affected by the local dialect and standard language every day. Among the immigrant elements, those living in a certain neighborhood and living together resisted change. However, those who left their neighborhoods and intertwined with the local elements kept up with the change. In addition, those who went out of the city for education or work, and those whose dialect feature was close to the local dialect, adapted to this change faster.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Ağız, Yerli ve göçmen, Kırıkhan, Dialect, Local and immigrant
Kaynak
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
19
Sayı
76
Künye
HAŞİMİ A (2020). HATAY/KIRIKHAN AĞZI VE STANDART TÜRKÇENİN, GÖÇMEN AĞIZLARI ETKİLEMESİ ÜZERİNE. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 19(76), 1741 - 1760. Doi: 10.17755/esosder.730858
