18. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA ŞAM HAZİNESİ’NİN BİR MASRAF KALEMİ OLAN CEVÂLÎ’NİN MESELELERİ

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorSamıkıran, Günay Korkmaz
dc.date.accessioned2024-09-19T16:28:12Z
dc.date.available2024-09-19T16:28:12Z
dc.date.issued2023
dc.departmentHatay Mustafa Kemal Üniversitesien_US
dc.description.abstractŞam eyaletinde cizyenin küçük bir kısmı ve çeşitli mukataa gelirlerinin yıllık vergilerinin belli payları cevâlî ismindeki mali bir dairede toplanmış ve burada toplanan paralar “sadaka”, “surre”, “maaş ve ücret” şeklinde bazı kişilere sarf edilmiştir. Cevâlîden yapılan ödemeler Şam Hazinesi’nin başlangıçta ikinci büyük masraf maddesini oluşturmuştur. Ancak 1745’te hac kilerine sarf edilen paranın hazine gelirleri arasında artık yer almayacağına yönelik alınan kararla cevâlî hazinenin en büyük harcama kalemi hâline gelmiştir. Özellikle 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren cevâlîden verilen vazîfeler (ücretler) sürekli bir artış göstermiştir. Artan cevâlî vazîfeleri karşısında Osmanlı Devleti, mahlûl (düşen/boşalan) vazîfenin hazinece zapt edilmesi ve mahlûlâtdan takâss gibi yollara başvurmuştur. Bu hususta alınan son karar ise 1811’de cevâlîden yapılacak vazîfe tevcihlerinde cizye ve mukataa gelirlerinin yıllık vergilerine zam yapılamayacağıdır. 1811 senesinde maaş tevcihlerine yönelik karar sadece Şam için alınmamış, İstanbul’da ve taşrada artan vazîfeler karşısında buralara da tatbik edilmiştir. Çalışmanın ilk kısmında cevâlî malından (para) maaş ve ücret alan cevâlî-horânın kimler olduğuna değinilmiş ve bunların aynı zamanda deruhteci olabildiklerine dikkat çekilmiştir. Ardından cevâlî vazîfelerinin nasıl hesaplandığı ve hesaplama esnasında karşılaşılan mesele ve artan cevâlî vazîfeleri karşısında devletin tavrı açıklanmaya çalışılmıştır. Son olarak Şam Hazinesi muhasebelerinde cevâlî vazîfelerinin miktarları değerlendirilmiştir. Bahsedilen tüm bu meseleler Başkanlık Osmanlı Arşivine dayanarak neticelendirilmeye çalışılmıştır.en_US
dc.identifier.endpage222en_US
dc.identifier.issn1302-4787
dc.identifier.issn2822-2466
dc.identifier.issue49en_US
dc.identifier.startpage195en_US
dc.identifier.trdizinid1253956en_US
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1253956
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12483/16585
dc.indekslendigikaynakTR-Dizinen_US
dc.language.isotren_US
dc.relation.ispartofTürk Kültürü İncelemeleri Dergisien_US
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectŞamen_US
dc.subjectmasrafen_US
dc.subjectcevâlîen_US
dc.subjectmahlûlen_US
dc.subjecttakâssen_US
dc.title18. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA ŞAM HAZİNESİ’NİN BİR MASRAF KALEMİ OLAN CEVÂLÎ’NİN MESELELERİen_US
dc.typeArticleen_US

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
16585.pdf
Boyut:
981.86 KB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
Açıklama:
Tam Metin / Full Text
İndir

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu