Zikzak: Bir Ortaçağ motifinin Anadolu yansımaları
Loading...
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Akdeniz Üniversitesi
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
Zikzak, mimari ve el sanatları alanında binlerce yıldır uygulanmıĢ ve Anadolu‟nun mimari süsleme
dağarcığında da taĢ, tuğla ve freskolarda tercih edilmiĢtir. Antikçağdan bu yana mimaride bir süsleme
ögesi olarak kullanılıyor olmasına karĢın, motifin kemer ve çevresinde bir bezeme ögesi olarak yaygın
hale gelmesi özellikle Ortaçağ‟da baĢlamaktadır. Avrupa ve Ortadoğu‟da uygulanmıĢ zikzak örneklerinin
incelendiği çalıĢmalarda Anadolu örneklerinin eksikliği, söz konusu süslemenin rotasının yorumlanmasında bir takım eksikliklere sebep olmaktadır. Bu bağlamda bu çalıĢmada Anadolu‟da uygulanan
zikzak örneklerinin kronolojisinin ortaya çıkarılması ve yayılım alanlarının gözden geçirilmesi amaçlanmıĢtır. Bu noktadan hareketle, öncelikle zikzak örgesinin mimari süsleme programı kapsamındaki
çeĢitlemeleri chevron, testere dişi ve zikzak terimleriyle tanımlanmaktadır. Ardından bu zikzak süsleme
çeĢitlemelerinin kemer ve çevresindeki Anadolu mimarisi uygulamaları sırasıyla Geç Antikçağ, Doğu
Roma, Anadolu Selçuklu ve Beylikler dönemi örnekleri kapsamında incelenmekte; kronoloji temel alınarak Ortadoğu ve Avrupa örnekleri ile bağlantıları kurulmaktadır. Bu çalıĢmada, söz konusu süslemenin
mimarideki uygulamalarının dıĢ kaynaklı olduğu; diğer bir deyiĢle Anadolu‟nun bu motife kaynaklık
etmediği ileri sürülmektedir.
The zigzag design has been employed in architectural and handicraft ornamentation for thousand of years and was included in the repertoire of architectural decoration of Anatolia in stone, brick and fresco/red ochre materials. Although the zigzag has been employed in architecture from as early as Antiquity, its use on arches as an ornamental element became a phenomenon especially during the Middle-Ages. The lack of Anatolian examples from among the large number of articles concerning the architectural zigzag in Europe and the Middle East, resulted in scanty interpretation upon the interaction route of this ornament. From this point of view, this study examines the chronology of the zigzag design in Anatolia and its use and and aims to revise the dissemination of the design. In this respect, firstly, the variations of the architectural zigzag design are described by the terms chevron, saw tooth and zigzag. Secondly, the Anatolian examples of the architectural zigzag design are examined chronologically and these examples are compared with those from the Middle East and Europe. It is suggested on the basis of the data discussed in this article that the ornamentation in question originates from outside of Anatolia.
The zigzag design has been employed in architectural and handicraft ornamentation for thousand of years and was included in the repertoire of architectural decoration of Anatolia in stone, brick and fresco/red ochre materials. Although the zigzag has been employed in architecture from as early as Antiquity, its use on arches as an ornamental element became a phenomenon especially during the Middle-Ages. The lack of Anatolian examples from among the large number of articles concerning the architectural zigzag in Europe and the Middle East, resulted in scanty interpretation upon the interaction route of this ornament. From this point of view, this study examines the chronology of the zigzag design in Anatolia and its use and and aims to revise the dissemination of the design. In this respect, firstly, the variations of the architectural zigzag design are described by the terms chevron, saw tooth and zigzag. Secondly, the Anatolian examples of the architectural zigzag design are examined chronologically and these examples are compared with those from the Middle East and Europe. It is suggested on the basis of the data discussed in this article that the ornamentation in question originates from outside of Anatolia.
Description
Keywords
Zikzak, Köpek Dişi, Testere Dişi, Romanesk, Zigzag, Dog tooth, Saw tooth, Radiant freeze, Romanesque
Journal or Series
Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi
WoS Q Value
Scopus Q Value
Volume
9
Issue
1
Citation
KOLAY, E., & ERDOĞAN, O. Zikzak: Bir Ortaçağ Motifinin Anadolu Yansımaları.
