Delibekirli (Kırıkhan) Havzası'nın flüvyo-tektonik özellikleri ve uygulamalı jeomorfolojisi'nin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile analizi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, Amanos Dağları' nın orta kesiminde yer alan Delibekirli Çayı Havzası' nın flüvyal gelişiminde tektonik etkinin belirlenmesine yönelik faktörler açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun yanında heyelan ve taşkın risk potanisyelleri ortaya çıkarılmıştır. Bu kapsamda morfometrik indislerden yararlanılmıştır. Bu morfolojik indisler; Havza Şekli (Rf), Hipsometrik Eğri (Hc) ve Hipsometrik İntegral (Hi), Gravelius İndisi (Kg), Vadi Taban Uzunluğu- Yüksekliği Oranı (Vf), Akarsu Uzunluk-Boy Gradyan İndeksi (SL), Dağ Önü Sinüsitesi (Smf), Topografik Simetri Faktörü (T), Drenaj Havzası Asimetrisi (AF), Akarsu Boyuna-Enine Profilleri ve Havza Profilleri'dir. Verilerin işlenmesi, analizi ve görüntülenmesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri yazılımları; heyelan risk modellemesi için Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi; taşkın risk modellemesi için Hec-RAS yazılımı kullanılmıştır. Havza, jeomorfolojik gelişimini esasında tektonik hareketler, iklim, karstlaşma ve akarsu aşındırmasının etkisi altında sürdürmektedir. Çalışma sahasında, hem düşme hem de kayma tipi heyelanların olduğu görülmüştür. Çeşitli istatistiksel parametreler ve dağılım fonksiyonları kullanılarak havzanın birim hidrograf pik debisi ve 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 ve 1000 yıllık taşkın tekerrür debileri hesaplanmıştır. İlgili debi değerleri Hec-RAS yazılımı yardımıyla modellenmiştir. Kırıkhan Yelpazesi'nin olduğu mansap kısmına doğru yoğun yerleşim alanlarında, kanal enkesitleri daraltılmış ve akarsu yatağına çeşitli müdahaleler yapılmıştır. Can ve mal kaybının önlenmesi için akarsu kanalına yönelik çalışmalarda en az 25 yıllık taşkın debisi esas alınarak projelendirilmesi gerekmektedir.
In this study, the factors for determining the tectonic effect in the fluvial development of the Delibekirli Stream Basin, which is located in the middle of the Amanos Mountains, are explained. In addition, landslide and flood risk potentials were revealed. In this context, morphometric indices were used. These morphological indices are; Basin Shape (Rf), Hypsometric Curve (Hc) and Hypsometric Integral (Hi), Gravelius Index (Kg), Valley Floor Length-Height Ratio (Vf), Stream Length-Length Gradient Index (SL), Mountain Front Sinusity (Smf) , Topographic Symmetry Factor (T), Drainage Basin Asymmetry (AF), Stream Longitudinal-Transverse Profiles and Basin Profiles. Geographic Information Systems software in data processing, analysis and display; Analytical Hierarchy Process (AHP) method for landslide risk modeling; Hec-RAS software was used for flood risk modeling. The basin continues its geomorphological development under the influence of tectonic movements, climate, karstification and stream erosion. It has been observed that both fall and slip type landslides occur in the study area. By using various statistical parameters and distribution functions, unit hydrograph peak flow and 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1000 year flood recurrence rates of the basin were calculated. Relevant flow rates were modeled with the help of Hec-RAS software. In dense residential areas towards the downstream part of Kırıkhan Fan, channel cross-sections were narrowed and various interventions were made to the stream bed. In order to prevent loss of life and property, it is necessary to design a project based on at least 25 years of flood flow in studies for the river channel.
In this study, the factors for determining the tectonic effect in the fluvial development of the Delibekirli Stream Basin, which is located in the middle of the Amanos Mountains, are explained. In addition, landslide and flood risk potentials were revealed. In this context, morphometric indices were used. These morphological indices are; Basin Shape (Rf), Hypsometric Curve (Hc) and Hypsometric Integral (Hi), Gravelius Index (Kg), Valley Floor Length-Height Ratio (Vf), Stream Length-Length Gradient Index (SL), Mountain Front Sinusity (Smf) , Topographic Symmetry Factor (T), Drainage Basin Asymmetry (AF), Stream Longitudinal-Transverse Profiles and Basin Profiles. Geographic Information Systems software in data processing, analysis and display; Analytical Hierarchy Process (AHP) method for landslide risk modeling; Hec-RAS software was used for flood risk modeling. The basin continues its geomorphological development under the influence of tectonic movements, climate, karstification and stream erosion. It has been observed that both fall and slip type landslides occur in the study area. By using various statistical parameters and distribution functions, unit hydrograph peak flow and 2, 5, 10, 25, 50, 100, 500 and 1000 year flood recurrence rates of the basin were calculated. Relevant flow rates were modeled with the help of Hec-RAS software. In dense residential areas towards the downstream part of Kırıkhan Fan, channel cross-sections were narrowed and various interventions were made to the stream bed. In order to prevent loss of life and property, it is necessary to design a project based on at least 25 years of flood flow in studies for the river channel.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Coğrafya, Geography
