Kilis halk kültüründe geleneksel mimarî bir unsur olarak damın yeri ve işlevleri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tarihi çok eskiye dayanan geleneksel mimarînin bir parçası olan damlar, kışın iklimin az yağışlı ve yazın kurak olduğu yörelerde yaygındır. Evlerin yetersiz kaldığı durumlarda ihtiyaçlara cevap veren işlevsel bir mekân olarak karşımıza çıkar. İhtiyaca cevap veren her şey gibi zamanla kültürel bir yapı kazanması söz konusudur. İnsanların hayatlarındaki, yiyecek hazırlama, kurutma, stoklama, temizlik, oturma, uyuma, eğlenme, hayvan bakma ve bitki yetiştirme, gibi gereksinimlere cevap veren sade, doğal ve geleneksel bir yapı olan damların yakından tanınması, incelenmesi, günümüz kentleşmelerinin karşılayamadığı ihtiyaçlar için gelişen teknolojinin ışığında benzer bir sosyalleşme alanı formu olarak örnek alınabilir. Damların kültürün aktarımına, bir mekân olarak imkân sağlayarak yardımcı olması söz konusudur. Bu çalışmanın amacı, teknolojinin daha konforlu bir yaşam sunmasıyla değişen ihtiyaçlar ve yaşam şekilleri nihâyetinde Kilis yöresinde dam kültürünün izleri tamamen silinmeden geçmişteki yerini ortaya çıkartıp kayıt altına almak, bugünkü halini yorumlamak, işlevsel ve faydalı birtakım özelliklerini gözler önüne sererek günümüz yanlış kentleşme sorunlarını çözümünde ilham alınıp alınamayacağı hakkında düşünmektir. Bu durumda kültürün ve yarattığı geleneksel oluşumların korunması, yaşatılması, kayıt altına alınması, yok olması yerine günümüz şartlarına uygun bir şekilde revize edilmesi, yerel kimliğe ve kültürel çeşitliliğe sahip çıkılması adına önem arz etmektedir. Araştırma; veri toplama, gözlem, analiz, değerlendirme, sonuç ve öneriler olmak üzere beş aşamada gerçekleştirilmiştir. Söz konusu saha her durum ve zamanda gözlemlenmiştir. Yüze yakın kişiye ulaşılarak damın Kilis halkı nezdinde yeri ve işlevleri somut örnekler üzerinden halkbilimi teorilerinden işlevsel teori ve performans teoriye göre analiz edilmiştir. Bu tezde kültürel oluşumları, ihtiyaçların belirlediği saptanmış, damlı evlerin sahip olduğu konum ve fiziksel özellikleri mahiyetinde, ihtiyaçların ve alışkanlıkların giderilmesini sağladığı görülmüştür. Hem köylerdeki evlerin damları hem de büyük kentlerde aile apartmanı dediğimiz oluşuma benzeyen Kilis şehir merkezindeki ortalama 3 katlı evlerin damları incelenmiştir. Ayrıca şartlara göre aralarındaki farklar ortaya konmuştur. Bunun yanı sıra damlar; kadın, erkek ve çocuklar açısından da değerlendirilip toplumsal rollerin mekân üzerine yansımaları çözümlenmiştir. Yöre halkının yaşayışına yön veren bir araç olan kültürü oluşturan ve zamanla değişmesine sebep olan asıl etkenler damlar üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır.
The use of roofs, dating back to very old times, is widespread in areas where the climate is low and dry in summer. In cases where the houses are insufficient, it is a functional place that meets the needs. As with everything that meets the need, it becomes a cultural structure over time. The roofs, which are a simple, natural and general structure that meet the needs of people's lives, such as food preparation, drying, stocking, cleaning, sitting, sleeping, having fun, looking after animals and growing plants, need to be closely identified, examined and taken as an example. The roofs are very important in ensuring cultural continuity. The purpose of this study is to reveal and record the history of the roof culture in Kilis region, to reveal the history of the past, to interpret its current state, to think about whether it will be inspired to solve today's urbanization problems by revealing its functional and useful team features. Protecting, keeping alive, recording, and instead of destroying the general forms that this culture has created, it is important to protect its social identity. Research; data collection, analysis, evaluation, results and suggestions were carried out in five stages. Interviews were recorded for evaluation, by conducting field study and observation with and without participation. By reaching nearly one hundred people, the place and functions of the roof on the people of Kilis are explained with concrete examples. In this tailor, it has been observed that the cultural buildings are determined by the needs, and the roofed houses are the transition phase from the village life to the current city life, like the family apartments that provide the culture to live. Roofs; the reflections of social roles on the space are analyzed by evaluating among women, men and children. Culture, which is a tool that directs the life of the local people, has been tried to be explained on the roofs.
The use of roofs, dating back to very old times, is widespread in areas where the climate is low and dry in summer. In cases where the houses are insufficient, it is a functional place that meets the needs. As with everything that meets the need, it becomes a cultural structure over time. The roofs, which are a simple, natural and general structure that meet the needs of people's lives, such as food preparation, drying, stocking, cleaning, sitting, sleeping, having fun, looking after animals and growing plants, need to be closely identified, examined and taken as an example. The roofs are very important in ensuring cultural continuity. The purpose of this study is to reveal and record the history of the roof culture in Kilis region, to reveal the history of the past, to interpret its current state, to think about whether it will be inspired to solve today's urbanization problems by revealing its functional and useful team features. Protecting, keeping alive, recording, and instead of destroying the general forms that this culture has created, it is important to protect its social identity. Research; data collection, analysis, evaluation, results and suggestions were carried out in five stages. Interviews were recorded for evaluation, by conducting field study and observation with and without participation. By reaching nearly one hundred people, the place and functions of the roof on the people of Kilis are explained with concrete examples. In this tailor, it has been observed that the cultural buildings are determined by the needs, and the roofed houses are the transition phase from the village life to the current city life, like the family apartments that provide the culture to live. Roofs; the reflections of social roles on the space are analyzed by evaluating among women, men and children. Culture, which is a tool that directs the life of the local people, has been tried to be explained on the roofs.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Halk Bilimi (Folklor), Folklore, Dam, İhtiyaç, Bağlam, Geleneksel Mimari, Kilis, Roof, Tradition, Need, Context, Traditional Architecture, Kilis
