Antakya'da kullanılan tıbbi bitkiler ile yabani gıda bitkileri
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2014
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma kapsamında, Antakya yöresinde halk hekimliğinde kullanılan ve/veya gıda olarak tüketilen yabani bitkiler yöre halkı ile görüşülerek derlenmiştir. Antakya, çok etnili yapısı ve uzun tarihsel geçmişi nedeniyle geleneksel bilgi birikimi bakımından çok zengin bir ilçemizdir. 182 kişi ile görüşerek tamamladığımız çalışmamız neticesinde derlemiş olduğumuz 265 tıbbi ve/veya yenebilir takson bölgeniz söz konusu zenginliğini bir kere daha ortaya sermiştir. Derlenen 265 takson içinden 131 tanesi gıda bitkisidir. Bu 131 bitkinin 53'ü sadece gıda olarak tüketilirken 78 tanesinin hem gıda olarak hem de tıbbi kullanımı vardır. Bitkilerin tıbbi kullanım amaçları için: Solunum sistemi, sindirim sistemi, kan-dolaşım sistemi, sinir sistemi, iskelet sistemi ve göz problemleri ayrıca ürogenital ve dermal problemler başlıkları altında 118 spesifik kullanım alanı belirlenmiştir. Gıda bitkileri arasında, baharat bitkileri ve çay olarak tüketilen bitkiler gibi kategoriler ayrıca, "slik", "zahter" gibi karışımlar mevcut iken; tıbbi bitkiler arasında, parfüm gibi kozmetik amaçlarla kullanılan bitkiler, diş problemleri için ya da veterinerlik uygulamalarında kullanılan bitkiler gibi etnobotanik çalışmalarında nisbeten az kaydına rastlanan uygulamalar vardır. Tıbbi bitkiler kapsamında, "reyhanlama", "biyeti" gibi yöreye özgü, sıradışı uygulamalar da mevcuttur. Çalışmamızda, görüşme yaptığımız kişilerin bahsettikleri bitkileri arazide göstermelerine özen gösterilmiştir. Gösterilen bitkiler arazide fotoğraflanmış, herbaryum materyali haline getirişmiş ve bilimsel olarak teşhis edilmiştir. Böylece yöresel isimlerden doğabilecek karışıklıkların önüne geçilmiştir. Nitekim bazı bitkilere köyden köye bile değişen yöresel isimler verildiği tarafımızca tespit edilmiştir. Bu isimler de kaydedilmiştir. Çalışmada yer alan bitkiler arasında 85 taksonun Doğu Akdeniz yoğunlukta olmak üzere Akdeniz ülkelerinde kullanımına yönelik ethnobotanik çalışmalara rastlanmış ve üzerine çok az çalışma yapılmış olduğu tespit edilmiştir. 156 taksonun dünya üzerinde Unani, Ayuvreda, geleneksel Çin Tıbbı gibi farklı geleneksel tıp sistemlerinde yaygın kullanımı olduğu ve üzerine yaygın ethnobotanik araştırmaların yapılmış olduğu tespit edilmiştir. 24 bitkinin üzerine hiç çalışma yapılmamış olup araştırmaya açık bitkilerdir.
In this study, wild plants that used in the ethnomedicine and/or consumed as edible have been compiled by interviewing local people. Antakya is a city very rich in traditional knowledge though its multicultural structure and long historical past. This wealth of the area has revealed once again by 265 medicinal and/or edible wild plants that have been compiled by interviews with 182 local people. 131 out of 265 taxa are edible plants. 53 out of these 131 are consumed as food only and 78 out of 131 have value both as food and as medicine. There are 118 specific medicinal purposes in the usage of the plants under the issues of problems of respiratory, gastrointestinal, blood-circulatory, nervous, skeletal, urogenital and dermal systems and eye problems. There are spice plants and tea plants also mixtures like "slik" and "zahter" between edible plants. Also there are cosmetic purpose plants like perfume and usages that relatively less recorded in the ethnobotany studies like dental and veterinary applications between medicinal plants. Unusual indigenous medicinal applications like "Reyhanlama" and "biyete" are also discussed. We paid attention to see mentioning plants in the field. Plants that showed by interviewers in the field were photographed, prepared as herbarium samples and identified scientifically so confusions that may arising from local names are prevented. Indeed we determine that some of the plants have many local names that change from town to town. These names are recorded also. We were determined that, 85 taxa of our study are used in the ethnomedicine of various Mediterranean countries mainly in the East Mediterranean. All of them are scientifically very less studied plants. 156 taxa have value in the various ethnomedicine systems like Unani, Ayuvreda and Chinese medicine. There are 24 plants which were not mentioned in any ethnobotany or pharmacology/pharmacognosy study so have high originality for a scientific study.
In this study, wild plants that used in the ethnomedicine and/or consumed as edible have been compiled by interviewing local people. Antakya is a city very rich in traditional knowledge though its multicultural structure and long historical past. This wealth of the area has revealed once again by 265 medicinal and/or edible wild plants that have been compiled by interviews with 182 local people. 131 out of 265 taxa are edible plants. 53 out of these 131 are consumed as food only and 78 out of 131 have value both as food and as medicine. There are 118 specific medicinal purposes in the usage of the plants under the issues of problems of respiratory, gastrointestinal, blood-circulatory, nervous, skeletal, urogenital and dermal systems and eye problems. There are spice plants and tea plants also mixtures like "slik" and "zahter" between edible plants. Also there are cosmetic purpose plants like perfume and usages that relatively less recorded in the ethnobotany studies like dental and veterinary applications between medicinal plants. Unusual indigenous medicinal applications like "Reyhanlama" and "biyete" are also discussed. We paid attention to see mentioning plants in the field. Plants that showed by interviewers in the field were photographed, prepared as herbarium samples and identified scientifically so confusions that may arising from local names are prevented. Indeed we determine that some of the plants have many local names that change from town to town. These names are recorded also. We were determined that, 85 taxa of our study are used in the ethnomedicine of various Mediterranean countries mainly in the East Mediterranean. All of them are scientifically very less studied plants. 156 taxa have value in the various ethnomedicine systems like Unani, Ayuvreda and Chinese medicine. There are 24 plants which were not mentioned in any ethnobotany or pharmacology/pharmacognosy study so have high originality for a scientific study.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Botanik, Botany ; Eczacılık ve Farmakoloji
